بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با مداحان1392/2/12
نعمت جریان توسل به اهل بیت(ع) در سرتاسر کشور
امروز بحمداللّه در سرتاسر كشور شبكه‌ى مداحان و ثناگستران خاندان پیغمبر توسعه پیدا كرده است؛ جمعیت زیادى، استعدادهاى زیادى، دلهاى مشتاقى در میان خود مداحان - كه از جوانهاى ما، پیشكسوتهاى ما، اساتید ما تشكیل شده است - بحمداللّه میان مردم میروند و وسیله‌ى توسل مردم را فراهم میكنند و سفره‌ى بركت اهلبیت را می گسترانند؛ این یك فرصتى است براى كشور ما؛ مثل خیلى از فرصتهاى دیگرى كه ما داریم. برادران مسلمان ما در كشورهاى دیگر، خیلى از فرصتهاى ما را ندارند؛ یكى‌اش همین است. این سلسله و رشته و جریان و شبكه‌ى توسل به اهلبیت و محبت اهلبیت و برانگیختن عواطف، خیلى فرصت مهمى است. حالا به هر دلیلى، دیگران در مناطق دیگر، از این نعمت بزرگ، از این بركت عام، به این شكل برخوردار نیستند؛ ما داریم.
توجه به عنصر عاطفه و تاثیرگذاری آن
یقیناً یكى از عواملى كه دین را، معنویت را، عقیده را و اخلاق را در یك جمعیتى در طول تاریخ حفظ میكند، عواطف است؛ در كنار عقل و خرد و استدلال. انبیاء و فرستادگان الهى ننشسته‌اند با مردم با زبان فلسفى حرف بزنند؛ اگرچه براى فهمیدن كلام آنها و تعمق در بیان آنها، عقل فلسفى لازم بود و هست؛ یعنى فلاسفه‌ى بزرگ از سفره‌ى گسترده‌ى عمومى انبیاى الهى بیشترین بهره را میبرند؛ اما این سفره، سفره‌ى خاص نیست؛ لذا زبان آن، زبان استدلال عقلى و بگو و مگو و ان قلت و قلت نیست؛ این زبان، تركیبى است از اندیشه و عقل و عواطف؛ عاطفه است كه میتواند مسیر فهم عقلى و حركت عقلى و جریان عقلى را هموار كند. ما به طور طبیعى این جریان را داریم؛ هم در جلسات مدح و عزا و شادى و مولودى‌خوانى و عزادارى، هم در جلسات دعاخوانى؛ این دعاى كمیل، این دعاى ندبه، این دعاى امام حسین در عرفه، و دعاهائى كه مخصوص ما است. در میان دیگران، این مقدار دعاى خوش‌لفظِ خوش‌معناى خوش‌مضمون وجود ندارد؛ این هم از اختصاصاتِ امتیازاتى است كه بحمداللّه پیروان اهلبیت از آن برخوردارند. اینها همه‌اش عقل و عاطفه را درآمیخته‌ى با یكدیگر در طول تاریخ و در عمق ذهن بشر و عواطف انسان جارى میكند.
مداح باید با شیوه‌ى هنرى معرفت را در بین مردم گسترش دهد
بنابراین شأن مداح این است؛ یعنى برانگیختن عواطف، و به كمك اندیشه و خرد بردنِ این عواطف. شأن مداح و ستایشگر - این حرفه‌اى كه امروز در كشور ما بحمداللّه بوفور وجود دارد - این است كه بتواند با بیان هنرى، با شیوه‌ى هنرى، با اجراى هنرى، معرفت را در بین مردم گسترش دهد. این شد محور اصلى. شعرى كه انتخاب می كنید، لحنى كه انتخاب میكنید، شیوه‌اى كه در آن با مردم حرف میزنید، در این جهت قرار بگیرد؛ در جهت افزایش معرفت و عمق بخشیدن به هدایت مردم و دانائى‌هاى آنها از دین و از راه زندگى؛ این كارى است كه جامعه‌ى مداح به بهترین وجهى میتواند انجام دهد.
بارها عرض كرده‌ایم و این یك حقیقتى است كه وقتى شما یك قصیده را یا یك غزل را كه حامل معارف است، در یك مجلسى میخوانید، گاهى از ساعتها سخن گفتن فصیح و بلیغِ یك گوینده تأثیرش بیشتر و عمیق‌تر میشود؛ این یك فرصت است؛ از این فرصت باید استفاده كرد؛ این فرصت را نباید ضایع كرد. شعرى كه محتوا نداشته باشد، این فرصت را ضایع میكند؛ یا اگر چنانچه در آن یك نكته‌ى ضعیف و احیاناً غلط وجود داشته باشد، این فرصت را ضایع میكند؛ یا اگر چنانچه كیفیت اجرا جورى باشد كه مرزهاى شرعى را مخدوش كند، این فرصت ضایع شده است؛ یا اگر جورى باشد كه نیازهاى نقد را كه امروز مردم به دانستن آنها احتیاج دارند، ندیده بگیرد، این فرصت ضایع شده است. فرض كنیم در دوران جنگ تحمیلى كه كشور نیاز داشت به یك حماسه‌ى پرشورِ عملى و جهاد در میدان، جوانها هم آماده بودند، پدر و مادرها هم آماده بودند، یك نفرى برود در مجالس و محافل خود، شعر هم بخواند، خوب هم اجرا كند، منتها اشاره‌اى به این نیاز وقت نكند؛ این ضایع كردن فرصت است. آن روز مداحها نقشهاى خیلى خوبى آفریدند. در این جبهه كارهائى كه مداحهاى ما كردند، اثرى كه آنها در اعماق جان رزمندگان ما گذاشتند، كم‌نظیر است. من بعضى را اطلاع دارم؛ مداحهاى ترك‌زبان یك جور، مداحهاى فارس‌زبان یك جور، همین آقایان مداحهاى زنجان كه امروز یكى از آنها اینجا خواندند، و جاهاى دیگر و جاهاى دیگر و از همه جا، و همچنین شعرائى كه این مداحها را پشتیبانى میكردند، آن روز همه به وظیفه‌شان عمل كردند. امروز هم من نگاه میكنم، مى‌بینم در میان این شعرهائى كه خوانده شد، به نیازهاى نقد توجه شده بود؛
شعر آقای سازگار نمونه ای کامل
نمونه‌ى كاملش همین شعر آقاى سازگار است، كه هر سال همین جور است. ایشان در این شعرها و سرودها یك پیوند لطیفِ درستِ هنرى‌اى بین عرش و فرش میزند؛ از حریم ملكوت همین طور آرام و با شیوه‌ى هنرى حركت میكند، مى‌آید در نیاز امروز، آنجا به این نیاز میرسد. ببینید، این تركیبِ هنرمندانه است؛ شعر هم خوب است.
شان مداح معرفت افزایی ست
آن چه كه من به شما عرض میكنم، این است: مداحى، معرفت‌افزائى است. مداحى، پراكندن معرفت و حكمت و امید و عقیده‌ى راسخ است. مداحى، جوشاندن چشمه‌هاى عواطف در دلها است؛ با استفاده‌ى از هنر شعر، هنر آواز، هنر اجرا.
مواظب این باشید که موجب اختلاف افکنی نشوید
شما
از حنجره استفاده می كنید، كه نعمت خدا است؛ از لحن و آهنگ استفاده
میكنید، كه نعمت خدا است؛ از شعر استفاده می كنید، كه قریحه‌اش نعمت
خدادادِ الهى است. این نعمتها در اختیار شما است؛ اینها را در خدمت چه قرار
میدهید؟ در خدمت معرفت‌افزائى. اگر در خدمت اختلاف‌افكنى واقع
شد، اگر در خدمت تحریك عصبیت هایى قرار گرفت كه امروز به خاطر این
عصبیتها، متعصبین لجوج در نقاطى از دنیا بیست تا، سى تا سر میبُرند، این
استفاده، استفاده‌ى بدى است؛ این را خیلى مراقب باشید.
شما
این جا یك شعرى بخوانید، امروز هم كه ویدئو و اینترنت و وسائل گوناگون
انتقال پیام وجود دارد؛ عكس و تفصیلات آن برود در فلان نقطه، چهار تا آدم
جاهلِ متعصب را تحریك كند، بیندازد به جان یك مشت زن و بچه‌ى بى‌گناه، خون
اینها را بریزد. مراقب این چیزها باشید.اینكه بنده این همه اصرار میكنم،
تأكید میكنم براى اینكه اختلافات مذهبى و طایفه‌اى را كمرنگ كنید، براى
این است. كسى خیال نكند كه اگر ما بخواهیم نعمت این عشقى كه دلهاى مردم ما
را بحمداللّه پر كرده و مالامال از محبت اهلبیت است، شكرگزارى كنیم و این
عواطف را تحریك كنیم، راهش آن است؛ نه، اشتباه است.اختلاف‌افكنى یا تحریك
عصبیتهاى اختلاف‌افكن، مصلحت نیست؛ نه امروز مصلحت است، نه زمان امام صادق
(علیه‌السّلام) مصلحت بود؛ آنها هم جلویش را گرفتند. بعضى از افراد
سطحى‌نگر به این مسئله توجه ندارند.
مداح باید بیشتر از دیگران متخلق به مکارم اخلاقی باشد
البته یك اصل مسلّمى وجود دارد عزیزان من! مردم از صداى شما خوششان مى‌آید، از شعر شما لذت میبرند، از اجراى شما - چه در مدحتان، چه در مصیبتتان - دلهایشان تكان میخورد و اشك میریزند؛ اما به خود شما هم نگاه میكنند. اگر شما از لحاظ اخلاق، از لحاظ تدین، از لحاظ عفت، نمود تحسین‌آورى داشتید، همه‌ى آنچه را كه عرض كردیم، به صورت مضاعف در مردم اثر خواهد كرد. اما اگر خداى نكرده بعكس شد؛ مردم نشانه‌ى تزلزل اخلاقى، نشانه‌ى عقب‌ماندگى از لحاظ اخلاق و رفتار و خداى نكرده عفت و این چیزها مشاهده كنند، اثر این هنرها و زیبائى‌هائى كه در كار شما هست، از بین خواهد رفت؛ این را مراقب باشید. همه‌مان باید مراقب باشیم؛ ما عمامه‌اى‌ها بیشتر از دیگران، گویندگان مذهبى بیشتر از دیگران، نامداران عرصه‌ى دین و تقوا بیشتر از دیگران. همه باید مراقب باشیم؛ شما هم همین طور. شما كسانى كه در عرصه‌ى دین و معرفت و امور الهى دارید كار میكنید، خیلى باید مراقب باشید؛ مراقب اخلاق، مراقب پاكى زبان، پاكى دامان، پاكى دل، پاكى دست. خداى متعال به شما كمك كند. یك مادح آستان فاطمى(سلام اللّه علیها) وقتى كه در یك چنین جایگاهى قرار گرفت، یك انسان برجسته است. یعنى همین جورى كه بین ماها فهمیده شده، دانسته شده و اعتقاد پیدا كرده‌ایم، كسانى كه در راه مدح ائمه(علیهم‌السّلام) و اظهار ارادت به این بزرگوار و توجه دادن دلها به این بزرگواران هستند، این ها پیش خداى متعال عزیز و محبوبند.
جلسات مولودی را به عزاداری ختم نکنید
البته امروز یك نكته‌اى در جلسه‌ى ما وجود داشت كه این نكته، نكته‌ى مستحسنى است. من در این سال هاى طولانى، خیلى اوقات به برادران مداح كه این جا می خواندند، این اعتراض را می كردم كه جلسه‌ى جشن و مولود را تبدیل می كردند به مجلس عزادارى؛ مفصّل روضه خواندند و اشك گرفتند! هر چیزى به جاى خودش. به شما می گویند مداح. مداح یعنى چه؟ شاخصه‌ى اصلى شما مداحى است، نه روضه‌خوانى. روضه بخوانید، بنده طرفدار روضه‌خوانى‌ام، خودم هم روضه‌خوانم. این جور نیست كه در مجلس مولودى‌خوانى ائمه (علیهم‌السّلام) هم حتماً باید یك روضه‌اى خوانده شود، یك دمى داده شود، یك اشكى گرفته شود؛ هیچ لزومى ندارد. بگذارید عواطفى كه مردم نسبت به ائمه (علیهم‌السّلام) دارند، در خارج اینجور وانمود نشود كه منحصر است در قضیه‌ى گریه و سینه‌زنى و عزادارى؛ نه، عزادارى به جاى خود، مدیحه و مولودى‌خوانى و شادى هم به جاى خود؛ این ها را نباید با هم مخلوط كرد
با سلام و عرض ادب این وبلاگ جهت گردآوری و تهیه بانک اشعار مذهبی در فضای مجازی می باشد لذا از کلیه شاعران محترم که اشعارشان در این وبلاگ می باشد و نامشان درج نشده است تقاضا داریم جهت ساماندهی و درج نامشان به ما اطلاع دهند.